وقتی نور در چشم بیش از آنچه باید، شکسته شود، تصویر اشیاء جلوی شبکیه متمرکز شده و در این صورت باید شیء به چشم نزدیک شود تا تصویر روی شبکیه متمرکز شود و به همین دلیل به آن نزدیک بینی گفته می شود.
نزدیک بینی ممکن است در اثر افزایش طول کره ی چشم و یا افزایش قدرت انکسار عدسی چشم اتفاق بیفتد. افزایش قدرت انکساری عدسی در آب مروارید دیده می شود و باعث می شود چشم فرد نزدیک بین شود و این نزدیک بینی باعث تاری دید دور شده ولی این افراد که قبلا دچار پیر چشمی بوده اند و برای دید نزدیک عینک می زده اند در اثر آب مروارید و نزدیک بینی ناشی از آن قادر به مطالعه و دید اشیاء نزدیک بدون نیاز به عینک می باشند.
معمولا نزدیک بینی در اثر افزایش طول کره چشم اتفاق می افتد و چون این افزایش تا بلوغ ادامه دارد نزدیک بینی نیز تا آن موقع افزوده می شود . گاهی این افزایش طول بسیار زیاد است و علاوه بر افزایش سریع و شدید نزدیک بینی باعث نازک شدن پرده شبکیه به علت کشیده شدن بیش از حد آن می شود. در این موارد که معمولا در شماره های بالای 6 اتفاق می افتد، ممکن است دید هیچگاه به علت نازکی بیش از حد پرده شبکیه و تغییرات ساختمانی دیگر در شبکیه کامل نشود. در ضمن در چنین افرادی نازکی شبکیه گاهی باعث سوراخ شدن شبکیه می شود. در این افراد ضربه به چشم و سر و حرکت ناگهانی سر باعث ایجاد کشیدگی روی شبکیه و سوراخ شبکیه و پاره گی آن می گردد. این افراد باید از حرکات ورزشی که باعث بروز پارگی شبکیه می شود، خودداری کنند. بطور مرتب توسط چشم پزشک از نظر وجود سوراخ شبکیه معاینه شوند.
نزدیک بینی معمولا در سنین مدرسه ایجاد می شود و با افزایش سن بالا می رود ولی همانند رشد قد، سرعت افزایش آن کم شده و سرانجام متوقف می شود. هنوز عاملی که باعث بیشتر شدن نزدیک بینی شود و یا بتوان به روشی جلوی افزایش آن را گرفت ثابت نشده . زدن عینک بطور دائم جلوی بالا رفتن نزدیک بینی را نمی گیرد.
یک تئوری که از دیر باز برای افزایش نزدیک بینی مطرح بوده انجام زیاد کارهای نزدیک مثل مطالعه و تطابق چشم به مدت طولانی در هنگام کار نزدیک بوده است. اگر چه این تئوری هنوز ثابت نشده است ولی بر اساس آن معمولا از کودک می خواهیم که موقع فعالیتهای چشمی نزدیک نظیر خواندن و نوشتن و کار با کامپیوتر از زدن عینک خودداری کند. در این موارد اگر انحراف مخفی شدید و جود داشته باشد نزدن عینک باعث خستگی چشمها و سردرد موقع کارهای چشمی نزدیک می شود و بهتر است به بیمار بگوئیم اگر دچار ناراحتی نمی شود، موقع کارهای نزدیک ، عینک نزند. در صورتی که شماره چشم نسبتا بالا است، و نزدن عینک باعث می شود فرد کتاب را خیلی به چشم نزدیک کند که این باعث خستگی چشم می شود. و در این افراد و افرادی که انحراف مخفی دارند در صورتی که شماره چشم بالا رفته باشد توصیه می کنیم که از عینک قبلی که شماره کمتر دارد برای کارهای نزدیک و عینک جدید که شماره بالا دارد برای دور استفاده شود. مثلا کودک هنگام رفتن به مدرسه عینک جدید را بزند و در منزل از عینک قبلی استفاده نماید.
در گذشته برای جلوگیری از افزایش نزدیک بینی ، شماره عینک کمی کمتر از شماره چشم تجویز می شد ولی امروزه این کار انجام نمی شود چون بر اساس تئوری های جدید تاری دید یکی از علل بالا رفتن نزدیک بینی می باشد.